၂၀၀၅ ခုႏွစ္ ဇြန္လ ၁၂ရက္ ေန႕တြင္ က်င္းပခဲ့ေသာ Stanford တကၠသိုလ္ ဘြဲ႕ႏွင္းသဘင္ အခမ္းအနား တြင္ Apple Computer ႏွင့္ Pixar Animation Studio တို႕ကို စတင္တည္ေထာင္ခဲ့သူ Steve Jobs ေျပာၾကားခဲ့ သည့္ မိန္႕ခြန္း
http://www.youtube.com/watch?v=UF8uR6Z6KLc&feature=player_embeddedကမၻာ႔ အေကာင္းဆုံး တကၠသိုလ္ၾကီးတစ္ခု ရဲ့ ဘြဲ႔ရ ေမာင္မယ္မ်ား ကို ေတြ႔ဆုံစကားေျပာ ခြင့္ ရတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ အင္မတန္ ဂုဏ္ယူမိေၾကာင္း ေျပာပါရေစ။ ကြၽန္ေတာ္ဟာ တကၠသိုလ္ဘြဲ႔ရ တစ္ေယာက္မဟုတ္ပါ။ အမွန္အတိုင္း ေျပာရရင္ ဘြဲ႕ႏွင္းသဘင္ အခမ္း အနား ဆိုတာ ဒီေန႕မွ တက္ဖူးတာပါ။ ဒီ ဘြဲ႕ႏွင္း သဘင္ အခမ္းအနား မွာ ကြၽန္ေတာ့ဘဝ ဇာတ္လမ္းေလး သုံးပုဒ္ ေျပာပါရေစ။ မိန္႕ခြန္း အရွည္ၾကီး မဟုတ္ ပါ။ ၾကီးၾကီးက်ယ္က်ယ္ အေၾကာင္းအရာေတြ မဟုတ္ပါ။ ဇာတ္လမ္း သုံးပုဒ္ ထဲပါ။
ပထမဆုံးဇာတ္လမ္းကေတာ့ ဆက္စပ္ပုံေဖာ္ျခင္း အေၾကာင္းပါ။
ကြၽန္ေတာ္ Reed College မွာ ေျခာက္လပဲ တက္ျပီး ေက်ာင္းထြက္ ခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေက်ာင္းက မခြါႏိုင္ေသးပဲ ေနာက္ ၁၈ လေလာက္ အတန္းေတြ ဆက္တက္ခဲ့ ပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ္ ဘာေၾကာင့္ ေက်ာင္းထြက္ ခဲ့ရတယ္ထင္ပါသလဲ။
ဒီ ဇာတ္လမ္းက ကြၽန္ေတာ္ မေမြးခင္ အခ်ိန္က စျပီး ေျပာျပရမွာပါ။ ကြၽန္ေတာ့ကို ကိုယ္ဝန္ ရွိတဲ့အခ်ိန္မွာ အေမဟာ အိမ္ေထာင္ မရွိေသးတဲ့ ဘြဲ႔လြန္ေက်ာင္းသူ တစ္ေယာက္ပါ။ အဲဒါေၾကာင့္လည္း ကြၽန္ေတာ့ကို ေမြးစားဖို႕ ေပးလိုက္မယ္လို႕ ဆုံးျဖတ္ခဲ့ပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ့ကို ေမြးစားမဲ့ မိဘမ်ားဟာ ဘြဲ႔ရပညာတတ္ေတြသာ ျဖစ္သင့္တယ္လို႕ အေမ့ စိတ္ထဲမွာ အၾကီးအက်ယ္ စြဲေနခဲ့ ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လဲ ဥပေဒပညာရွင္ တစ္ေယာက္နဲ႕ သူ႕ဇနီးတို႕က ကြၽန္ေတာ့ကို ေမြးျပီးျပီးခ်င္း လႊဲယူလိုက္ဖို႕ ၾကိဳတင္စီစဥ္ ထားခဲ့ပါတယ္။ ျဖစ္ခ်င္ေတာ့ ကြၽန္ေတာ္ ကို "အူဝဲ" ဆိုျပီး ေမြးလိုက္ တဲ့ အခ်ိန္မွာ သူတို႕က မိန္းကေလးမွ လိုခ်င္ပါတယ္လို႕ စိတ္ေျပာင္း သြားခဲ့ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႕ အခ်ိန္မေတာ္ ညၾကီးသန္းေခါင္ မွာ ေမြးစား မိဘ ေလာင္း တန္းစီစာရင္းထဲက ကြၽန္ေတာ့မိဘ မ်ားကို ဖုံး ဆက္ခဲ့ပါတယ္။ "ဒီမွာ မေမွ်ာ္လင့္ဘဲ ေယာက်ာၤးေလး တစ္ေယာက္ ရထားတယ္။ ယူမလား..." တဲ့။ မိဘမ်ား ကလဲ "သိပ္ယူတာေပါ့..." တဲ့။ အဲဒီလို ေပးလိုက္ျပီးမွ ကြၽန္ေတာ့ ရဲ့ အေမဟာ ဘြဲ႔ရပညာ တတ္မဟုတ္တာ၊ ကြၽန္ေတာ့ရဲ့ အေဖ ဟာလဲ အထက္ တန္းေက်ာင္းေတာင္မွ မေအာင္တာကို ကြၽန္ေတာ့ ေမြးမိခင္က သိသြား တာပါ။ ေမြးမိခင္ဟာ ေမြးစားစာခ်ဳပ္မွာ သေဘာတူေၾကာင္း လက္မွတ္ထိုးမေပးခဲ့ပါဘူး။ ေနာင္လေပါင္း အေတာ္ၾကာျပီး ကြၽန္ေတာ့ရဲ့ မိဘေတြက ကြၽန္ေတာ့ကို "တကၠသိုလ္ ထားေပးပါ့မယ္..." လို႕ ကတိေပးမွ ေမြးမိခင္က စိတ္ေလ်ာ့ျပီး လက္မွတ္ထိုးေပးခဲ့တာပါ။
ေနာက္ ၁၇ႏွစ္ အၾကာမွာေတာ့ ကြၽန္ေတာ္ တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသား ျဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ကြၽန္ေတာ္ဟာ အဆင္အျခင္ကင္းမဲ့စြာ နဲ႕ Stanford တကၠသိုလ္နီးပါး စားရိတ္ၾကီးတဲ့ တကၠသိုလ္ကို ေရြးခဲ့ပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ့ရဲ့ တတၠသိုလ္ပညာေရး အတြက္ အေျခခံလူတန္းစား မိဘမ်ားရဲ့ စုေငြေတြအားလုံးကို ကြၽန္ေတာ္သုံးမိရက္သား ျဖစ္သြားပါတယ္။ ေနာက္ေျခာက္လ အၾကာမွာေတာ့ ဒီပညာေရးဟာ တကယ္ေပးရ တာနဲ႕တန္တယ္လို႕ ကြၽန္ေတာ္မထင္ေတာ့ပါဘူး။ အဲဒီအခ်ိန္က ကြၽန္ေတာ့မွာ ဘဝရည္ မွန္းခ်က္ဆိုတာ မရွိခဲ့ပါဘူး။ တတၠသိုလ္ပညာေရးကေနျပီး ကြၽန္ေတာ့ရဲ့ ဘဝရည္မွန္းခ်က္ကို ဘယ္လိုလုပ္ျပီး အေျဖထုတ္ ေပးႏိုင္မယ္ ဆိုတာလဲ စဥ္းစားလို႕မရခဲ့ပါ။ ဒီေတာ့ ကြၽန္ေတာ္ဟာ မိဘေတြရဲ့ တစ္သက္စာစုေငြ ကို တကၠသိုလ္မွာလာ ျပီး ျဖဳံးေနတာပါဘဲ။
ဒါနဲ႕ကြၽန္ေတာ္လဲ တကၠသိုလ္ကထြက္ဖို႕ဆုံးျဖတ္ခဲ့ပါတယ္။ အခ်ိန္က်ရင္အားလုံး အဆင္ ေျပ သြားမွာပါလို႕ မ်က္စိစုံမွိတ္ျပီးလုပ္ခဲ့တာပါ။ အဲဒီတုန္းကေတာ့ ေၾကာက္ေၾကာက္ နဲ႕ လုပ္ခဲ့တာပါ။ ခု ျပန္စဥ္းစား ၾကည့္တဲ့အခါမွာေတာ့ ဒီဆုံးျဖတ္ခ်က္ဟာ ကြၽန္ေတာ့ရဲ့ အ ေကာင္းဆုံး ဆုံးျဖတ္ခ်က္တစ္ခုပါ။ ေက်ာင္းကထြက္လိုက္တာနဲ႕ခ်က္ခ်င္းဘဲ မတက္ခ်င္ဘဲ တက္ေနရတဲ့ အတန္းေတြကို တက္စရာမလိုေတာ့တာေၾကာင့္ တက္ခ်င္ စရာေကာင္းတဲ့ အတန္းေတြထဲမွာ ဝင္ထိုင္ ေက်ာင္းသားလုပ္ခဲ့ပါတယ္။
ဒီဇာတ္လမ္းမွာ ကဗ်ာမဆန္တာ ေတြလဲပါပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ့မွာ ေနစရာ အခန္း မရွိ ေတာ့ပါဘူး။ ဒီေတာ့ကြၽန္ေတာ့သူငယ္ခ်င္းေတြရဲ့ အခန္း ၾကမ္းျပင္ေပၚမွာ အိပ္ခဲ့ရပါတယ္။ Coke ပုလင္းေတြကိုလိုက္စုျပီး ျပန္အပ္လို႕ရတဲ့ တစ္ပုလင္း ၅ဆင့္ ဆိုတဲ့ ပိုက္ဆံ နဲ႕ ဗိုက္ျဖည္႔ ရပါတယ္။ တနဂၤေႏြေန႕ညတိုင္း ခုႏွစ္မိုင္ လမ္းေလွ်ာက္ျပီး Hare Krishna ဟိႏၵဴ ဘုရားေက်ာင္းမွာ ထမင္းတနပ္ အဝသြားစားရပါတယ္။ စားလို႕အင္မတန္ေကာင္းပါတယ္။ စူးစမ္းလိုစိတ္ ေနာက္လိုက္ရင္း၊ စိတ္ထဲမွာ ေပၚလာတာေတြကို လိုက္လုပ္ရင္း ၾကဳံၾကိဳက္ခဲ့တာ အေတာ္မ်ားမ်ားဟာ ေနာက္ပိုင္းမွာ အဖိုးမျဖတ္ႏိုင္တဲ့ အေတြ႔အၾကဳံေတြ ျဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။ ဥပမာေလး တစ္ခုေပးပါရေစ။
အဲဒီအခ်ိန္က Reed College မွာ ရွိတဲ့ စာလုံးအလွေရးနည္းသင္တန္းဟာ တစ္ႏိုင္ငံလုံး မွာ အေကာင္းဆုံးသင္တန္းပါ။ တကၠသိုလ္နယ္ေျမ တစ္ခုလုံးမွာ ရွိသမွ် ပိုစတာေတြ၊ စာတန္းေတြ၊ နာမည္ေတြဟာ အင္မတန္လွပတဲ့ လက္ေရးစာလုံးေတြနဲ႕ ခ်ယ္သထားပါတယ္။ ေက်ာင္းက ထြက္လိုက္ျပီ ဆိုေတာ့ ပံုမွန္သင္တန္းေတြ တက္စရာ မလိုေတာ့ တဲ့ ကြၽန္ေတာ္ဟာ စာလုံးအလွေရးနည္းသင္တန္းကို ဝင္တက္ျပီး အတတ္သင္ခဲ့ပါတယ္။ စာလုံး ပုံစံေတြထဲမွာ Serif စာလုံးပုံ၊ San Serif စာလုံးပုံေတြ အေၾကာင္းကို သင္ယူခဲ့ပါတယ္။ စာလုံးတစ္လုံး နဲ႕တစ္လုံးၾကားမွာ ဘယ္လို အနီးအေဝးျခားတယ္ဆိုတာ ေလ့လာခဲ့ပါတယ္။ စာလုံးေရးနည္းပညာရဲ့ နက္႐ိႈင္းမႈကို ေတြ႕ရွိခဲ့ပါတယ္။ ဒီပညာရပ္ဟာ အင္မတန္လွပတဲ့၊ သမိုင္းဝင္တဲ့၊ အႏုပညာေျမာက္ျပီး၊ သိဎၸံနည္းနဲ႕ စူးစမ္းလို႕မရတဲ့ ပညာပါ။ ဒီပညာ ရပ္ က ကြၽန္ေတာ့ကို ၫိႈ႔ယူဖမ္းစား ခဲ့ပါတယ္။
ဒါေတြကို ကြၽန္ေတာ့ဘဝမွာ ဘယ္လိုလက္ေတြ႔အသုံးဝင္မလဲ ဆိုတာကိုေတာ့ ေမွ်ာ္လင့္ မထားခဲ့ပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ ေနာင္ ၁၀ႏွစ္ အၾကာမွာ ပထမဆုံး Macintosh ကြန္ပ်ဳတာ ကို ဒီဇိုင္းဆြဲတဲ့ အခါမွာေတာ့ ဒီပညာရပ္ကို ျပန္လည္ျပီး သတိရလာခဲ့ပါတယ္။ ဒီပညာရပ္ ကို အစြမ္းကုန္သုံးျပီး Mac ကို ဒီဇိုင္းလုပ္ခဲ့တာပါ။ Mac ဟာ ကမၻာ့ပထမဦးဆုံး စာလုံးအလွ ေတြသုံးတဲ့ PC ကြန္ပ်ဳတာပါ။ တကၠသိုလ္က ဒီသင္တန္းကိုသာ ကြၽန္ေတာ္မတက္ခဲ့ရင္ Macintosh ကြန္ပ်ဳတာ မွာ အင္မတန္ေသသပ္ျပီး အစိပ္အက်ဲအခ်ိဳးက် လွပတဲ့စာလုံးေတြ ထည့္ေပးႏိုင္ခဲ့မွာ မဟုတ္ပါဘူး။ ျပီးေတာ့ Windows ဆိုတာကလဲ Mac က စာလုံးေတြကိုဘဲ ကူးခ်ထားတာဆိုေတာ့ PC ေတြေပၚမွာ စာလုံးအလွ ေပၚထြက္ခဲ့မွာ မဟုတ္ဘူး လို႕ေတာင္ ေျပာေကာင္းေျပာႏိုင္ပါလိမ့္မယ္။ ကြၽန္ေတာ္ေက်ာင္းမထြက္ခဲ့ရင္ စာလုံးအလွသင္တန္းကို တက္ခဲ့မွာမဟုတ္ပါ။ ဒီသင္တန္း ကို ကြၽန္ေတာ္မတက္ခဲ့ရင္ PC ေတြေပၚမွာ စာလုံးလွလွ ေလးေတြ ရွိေကာင္းမွရွိမွာပါ။ မွန္ပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တကၠသိုလ္ တက္ေနစဥ္အခါကေတာ့ အနာဂါတ္ကို ၾကိဳျမင္ျပီး ဒီအက်ိဳးအေၾကာင္းေတြကို ဆက္စပ္ပုံေဖာ္ၾကည့္ဖို႕ဆိုတာ ဘယ္ျဖစ္ႏိုင္ပါ့မလဲ။ ေနာင္ ၁၀ႏွစ္ၾကာ အျပီး အတိတ္ကို ျပန္ၾကည့္တဲ့အခါမွာေတာ့ ဒီဆက္စပ္မႈေတြကို ရွင္းရွင္းၾကီး ေတြ႔ေနရပါတယ္။
ထပ္ေျပာရမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ေရွ႔အနာဂါတ္မွာ ဘာေတြဘယ္လို ဆက္စပ္ပုံေပၚလာမယ္ ဆို တာကို ကြၽန္ေတာ္တို႕မျမင္ႏိုင္ပါ။ ေနာက္ျပန္ၾကည့္မွသာ ဆက္စပ္မႈေတြကို ေတြ႔ႏိုင္တာပါ။ ဒါေၾကာင့္မို႕ ဘြဲ႔ရေမာင္မယ္တို႕ေတြဟာလဲ အနာဂါတ္မွာ ျဖစ္ရပ္ေတြဆက္စပ္ျပီး ပုံေပၚလာလိမ့္မယ္လို႕ ယံုၾကည္ထားရပါလိမ့္မယ္။ ဘြဲ႔ရေမာင္မယ္တို႕တေတြဟာ မိမိရဲ့ ရင္တြင္း ခံစားခ်က္ကို ယံုၾကည္မႈရွိပါ။ ကံစီမံတယ္ဆိုတာ ယံုပါ။ ကံ၏အက်ိဳးဆိုတာ ယံုပါ။ တစ္ခုခုကိုေတာ့ယံုပါ။ ဒီယံုၾကည္ခ်က္ေၾကာင့္ ကြၽန္ေတာ္ေဂ်ာက္က်ခဲ့ရတယ္ ဆိုတာ ဘယ္ေတာ့မွမရွိခဲ့ပါ။ ကြၽန္ေတာ့ဘဝကို အၾကီးအက်ယ္ ေျပာင္းလဲေစခဲ့တာ ဒီ ယံုၾကည္ ခ်က္ ေၾကာင့္ပါဘဲ။
ကြၽန္ေတာ့ရဲ့ ဒုတိယ ဇာတ္လမ္း ကေတာ့ အခ်စ္ နဲ႕ အ႐ံႈး အေၾကာင္းပါ။
ကြၽန္ေတာ္ကံေကာင္းခဲ့ပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တကယ္ စြဲစြဲလမ္းလမ္း ခ်စ္ခင္မိတဲ့ အလုပ္ဟာ ဘာလဲ ဆိုတာ အသက္ငယ္ငယ္မွာရွာေဖြေတြ႔ရွိခဲ့တာပါ။ ကြၽန္ေတာ့မိဘေတြရဲ့ ကားဂိုေဒါင္ ထဲမွာ Apple ကို Woz နဲ႕အတူ စတင္တည္ေထာင္စဥ္က ကြၽန္ေတာ္အသက္ ၂၀ ဘဲရွိပါေသးတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႕ ၂ေယာက္ တကယ္အလုပ္ၾကိဳးစား ခဲ့ၾကတာပါ။ Apple ဟာ ၁၀ႏွစ္ အတြင္းမွာ ကားဂိုေဒါင္ ထဲက ကြၽန္ေတာ္တို႕ ၂ ေယာက္ကေနျပီး ေဒၚလာ သန္း ၂ ေထာင္ တန္ ဝန္ထမ္း ၄ ေထာင္ ရွိတဲ့ ကုမၸဏီၾကီး ျဖစ္သြားခဲ့ပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႕ ရဲ့ အေကာင္း ဆုံး တီထြင္မႈျဖစ္တဲ့ Macintosh ကို ေစ်းကြက္ တင္ျပီး တစ္ႏွစ္ ေလာက္ ကြၽန္ေတာ္လဲ အသက္ ၃၀ ျပည္႔ျပီးခါစေလးပါ။အဲဒီမွာ - ကြၽန္ေတာ္အလုပ္က အထုတ္ခံရပါတယ္။ ကိုယ္တိုင္တည္ေထာင္ခဲ့တဲ့ ကုမၸဏီကေန ဘယ္လိုလုပ္ျပီး အထုတ္ခံရႏိုင္ပါ့မလဲ။ အဲ - ဇာတ္လမ္းက ေတာ့ဒီလိုပါ။
Apple ကုမၸဏီၾကီး ပြါးလာတဲ့အခ်ိန္မွာ ကြၽန္ေတာ္က အင္မတန္ေတာ္တယ္လို႕ ထင္ခဲ့တဲ့ လူတစ္ေယာက္ကို ကြၽန္ေတာ္နဲ႕အတူ ကုမၸဏီမွာ စီမံခန္႕ခြဲဖို႕ အလုပ္ခန္႕ခဲ့ ၾကပါတယ္။ ပထမတစ္ႏွစ္ေလာက္ကေတာ့ အေတာ္ေလးအဆင္ေျပပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ တေျဖးေျဖးနဲ႕ အနာဂါတ္အလားအလာ ေတြ ကို အျမင္မတူတာေတြ ေပၚလာခဲ့ပါတယ္။ ေနာက္ဆုံးမွာ ေတာ့ အၾကီးအက်ယ္ ကေတာက္ကဆ ျဖစ္တဲ့အထိပါဘဲ။ ဒီကေတာက္ကဆ ျဖစ္တဲ့ အခါမွာ ဒါ႐ိုက္တာအဖြဲ႕က သူ႕ဖက္ကရပ္ခဲ့ပါတယ္။ ဒါနဲ႕ အသက္ ၃၀ မွာ အလုပ္လက္မဲ့ ျဖစ္သြားပါတယ္။ တကဲ့ကို ဟိုးေလးတေက်ာ္ ျဖစ္ျပီး အလုပ္ထုတ္ခံရတာပါ။ ကြၽန္ေတာ့ရဲ့ ဘဝ တစ္ခုလုံးကို ပုံျပီး စိုက္လိုက္မတ္တပ္လုပ္ခဲ့တဲ့ အရာၾကီးကို ဆုံးရွုံးခဲ့ တာ ပါ။ ဒါဟာ ကြၽန္ေတာ့အတြက္ အင္မတန္ တုန္လႈပ္စရာ၊ ေၾကကြဲစရာ ျဖစ္ခဲ့ ပါတယ္။
လေပါင္းအေတာ္ၾကာ တကဲ့ကို ဘာလုပ္လို႕ လုပ္ရမွန္းမသိေအာင္ ျဖစ္ခဲ့တာပါ။ တီထြင္သူ လုပ္ငန္းရွင္ မ်ိဳးဆက္ေဟာင္းၾကီးမ်ားအေပၚမွာ ကြၽန္ေတာ္ တာဝန္မေက်ဘူး လို႕လဲ ခံစားခဲ့ရပါတယ္။ သူတို႕က လက္ဆင့္ကမ္းေပးခဲ့တဲ့ တာဝန္ကို ေပါ့ေလ်ာ့မိတဲ့၊ လက္ဆင့္ကမ္းေျပးပြဲမွာ တုတ္တိုင္ ျပဳတ္က်ခဲ့တဲ့သူလို ခံစားရတာပါ။ ကြၽန္ေတာ္ David Packard နဲ႕ Bob Noyce တို႕ကို သြားေတြ႔ခဲ့ပါတယ္။ ျပီးေတာ့ ကြၽန္ေတာ့ေၾကာင့္ ျပႆနာ အၾကီးအက်ယ္ ျဖစ္ခဲ့တာကို ၾကိဳးစားျပီးေတာင္းပန္ခဲ့ပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ့က်ဆုံးခန္းဟာ ဟိုးေလးတစ္ေက်ာ္ ျဖစ္ခဲ့တာပါ။ Silicon Valley ကေနျပီး အရွုံးေပး ထြက္ေျပး သြားဖို႕ အထိေတာင္ ကြၽန္ေတာ္စဥ္းစားခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့အခ်က္တစ္ခ်က္ကို ကြၽန္ေတာ္ တေျဖးေျဖး နဲ႕ သတိျပဳမိလာပါတယ္။ အဲဒါကေတာ့ ကြၽန္ေတာ္လုပ္ခဲ့တဲ့ အလုပ္ကို ကြၽန္ေတာ္ ခ်စ္ခင္ဆဲ၊ စြဲလမ္းဆဲ ဆိုတာပါဘဲ။ Apple မွာ ျဖစ္ခဲ့တဲ့ ကေမာက္ကမ ျဖစ္ရပ္ေတြ ဟာ ကြၽန္ေတာ့ ရဲ့ အလုပ္အေပၚ စြဲလမ္းမႈ အေပၚမွာ အရာမထင္ခဲ့ပါဘူး။ ကြၽန္ေတာ့ကို ကန္ထုတ္တာခံရေပမဲ့ ကြၽန္ေတာ္ကေတာ့ ခ်စ္ခင္စြဲလမ္းလွ်က္ပါ။ ဒါေၾကာင့္လဲ ကြၽန္ေတာ္ တစ္ကေန ျပန္စဖို႕ ဆုံးျဖတ္ခဲ့ပါတယ္။
Apple ကေနျပီး အလုပ္ျဖဳတ္ခံရတာဟာ ကြၽန္ေတာ့ဘဝတစ္ေလွ်ာက္လုံး ျဖစ္ႏိုင္ခဲ့သမွ်ထဲမွာ အေကာင္းဆုံးအျဖစ္ပါ။ အဲဒီအခ်ိန္ကေတာ့ ဒီလိုမေတြးခဲ့မိပါဘူး။ ေအာင္ျမင္မႈဆိုတဲ့ ဝန္ ထုပ္ ဝန္ပိုးၾကီး ကို ေပါ့ေပါ့ပါးပါး လူသစ္တစ္ခါ ျပန္ျဖစ္ရတယ္ဆိုတာနဲ႕ လဲလိုက္ရတာပါ။ အရာရာတိုင္းမွာ မေသခ်ာ မႈေတြခ်ည္းပါဘဲ။ ဒီျဖစ္ရပ္ကဘဲ ကြၽန္ေတာ့ကို အေႏွာင္အဖြဲ႕ ေတြက ကင္းလြတ္ခြင့္ေပးျပီး ကြၽန္ေတာ့ဘဝရဲ့ ဖန္တီးမႈအား အေကာင္းဆုံးကာလကို စတင္ေစခဲ့ပါတယ္။
ေနာက္ ၅ ႏွစ္ အတြင္းမွာေတာ့ NeXT ဆိုတဲ့ ကုမၸဏီကို ကြၽန္ေတာ္တည္ေထာင္ပါတယ္။ Pixar ဆိုတဲ့ ကုမၸဏီကို ကြၽန္ေတာ္တည္ေထာင္ပါတယ္။ ျပီးေတာ့ အင္မတန္ ျပည္႔ဝ တဲ့ အမ်ိဳးသမီးတစ္ေယာက္နဲ႕ေမတၱာမွ်ျပီး ကြၽန္ေတာ္အိမ္ေထာင္ျပဳ ခဲ့ပါတယ္။ Pixar ကေတာ့ ကမၻာ့ပထမဆုံး ကြန္ပ်ဳတာကာတြန္းကားကို ဖန္တီးထုတ္လုပ္ခဲ့တာပါ။ ခုခ်ိန္မွာေတာ့ Pixar ဟာ ကမၻာ့ အေအာင္ျမင္ဆုံးကာတြန္းရုပ္ရွင္ စတူဒီယို ျဖစ္ေနပါျပီ။ ေျပာစမွတ္ျပဳစရာ အလွည့္ အေျပာင္းမွာ Apple က ကြၽန္ေတာ့ရဲ့ NeXT ကုမၸဏီကို ဝယ္ပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ္ Apple ကို ျပန္ေရာက္သြားပါတယ္။ NeXT မွာ ကြၽန္ေတာ္တို႕စတင္ခဲ့တဲ့နည္းပညာဟာ Apple ျပန္လည္ ဆန္းသစ္ျခင္းရဲ့ ဗဟိုခ်က္မွာ ရွိပါတယ္။ Laurene နဲ႕ ကြၽန္ေတာ္တို႕ကေတာ့ အင္မတန္ ေပ်ာ္စရာေကာင္းတဲ့ မိသားစုေလးတခု ျဖစ္လာပါတယ္။
ကြၽန္ေတာ္သာ Apple က အလုပ္ထုတ္မခံခဲ့ရရင္ ဒါေတြတစ္ခုမွ ျဖစ္လာမွာ မဟုတ္တာ အေတာ္ေသခ်ာပါတယ္။ အလုပ္ထုတ္ခံရျခင္းဟာ အင္မတန္အဝင္ဆိုးတဲ့ ေဆးခါး ၾကီးပါ။ ဒါေပမဲ့ လူနာကိုၾကည့္ရတာလဲ ဒီလိုေဆးမ်ိဳး လိုေနပံု ပါဘဲ။ တစ္ခါတစ္ေလ ေတာ့လဲ ဘဝမွာ ေခါင္းကိုအုတ္ခဲနဲ႕ထုသလို ခံရတာမ်ိဳး ရွိပါတယ္။ မိမိယံုၾကည္ရာကို မစြန္႕ လႊတ္ပါနဲ႕။ ကြၽန္ေတာ့ရဲ့ဘဝ တစ္ေလွ်ာတ္လုံးမွာ အရာရာကို ျဖတ္ေက်ာ္ဖို႕ ခြန္အားေပး ေနခဲ့တာဟာ ကြၽန္ေတာ့အလုပ္ကို ကြၽန္ေတာ္ ခ်စ္ခင္စြဲလမ္းမႈဘဲလို႕ ကြၽန္ေတာ္ယံုၾကည္ ပါတယ္။ ဘြဲ႔ရေမာင္မယ္ တို႕လဲ ကိုယ့္ရဲ့ အခ်စ္စစ္အခ်စ္မွန္ကို ေတြ႔ေအာင္ရွာပါ။ ဒီအဆိုဟာ ေမာင္မယ္ တို႕ရဲ့ ခ်စ္သူရည္းစားရွာဖို႕နဲ႕ ဆိုင္သလို အလုပ္ရွာဖို႕နဲ႕လဲ သက္ဆိုင္ပါတယ္။
ခုခ်ိန္ထိမေတြ႔ေသးဘူးဆိုရင္လဲ ေတြ႔တဲ့အထိ ဆက္ရွာပါ။ ရရာနဲ႕မေက်နပ္ၾကပါနဲ႕။ ႏွလုံးသားေရးရာကိစၥဆိုေတာ့ ေတြ႔ျပီလား၊ မေတြ႔ေသးဘူးလား ဆိုတာကို ကိုယ့္ဟာကိုယ္ သိလာပါလိမ့္မယ္။ ျပီးေတာ့ ဘဝအေဖာ္မြန္ေတြရဲ့ သဘာဝအတိုင္း ႏွစ္ၾကာေလပိုျပီး ခိုင္ျမဲလာေလေလ ျဖစ္လာပါလိမ့္မယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေမာင္မယ္တို႕ အခ်စ္စစ္ အခ်စ္မွန္ကို ေတြ႔ေအာင္ရွာၾကပါ။ ရရာေလးနဲ႕ မေရာင့္ရဲလိုက္ၾကပါနဲ႕။
ကြၽန္ေတာ့ရဲ့ တတိယ ဇာတ္လမ္းကေတာ့ ေသျခင္းတရား အေၾကာင္းပါ။
ကြၽန္ေတာ္အသက္ ၁၇ႏွစ္ မွာ ေကာက္ႏႈတ္ခ်က္ စာသားတစ္ခု ဖတ္ခဲ့ရပါတယ္။ မွတ္မိသေလာက္ဆိုရင္ေတာ့ "ေန႕တိုင္းကို သင့္ဘဝရဲ့ ေနာက္ဆုံးေန႕အျဖစ္ ေနထိုင္ခဲ့ရင္ တေန႕မွာေတာ့ အဲဒီအတိုင္းျဖစ္လာဖို႕ ေသခ်ာပါတယ္..." တဲ့။ ဒီစာသားက ကြၽန္ေတာ့စိတ္ မွာထင္ဟပ္ သြားခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီကစျပီး ေနာက္၃၃ ႏွစ္လုံး မနက္အိပ္ရာထမွာ မွန္ကို ၾကည့္ျပီး ကိုယ့္ကိုကိုယ္ ေမးခဲ့ပါတယ္။ "ဒီေန႕သာ ငါ့ဘဝ ရဲ့ေနာက္ဆုံးေန႕ဆိုရင္ ဒီေန႕ လုပ္မဲ့အလုပ္ေတြကို ငါ လုပ္ခ်င္ပါ့မလား..." ေမးခြန္းရဲ့ အေျဖဟာ ရက္ေပါင္းမ်ားစြာ ဆက္ တိုက္ "မလုပ္ခ်င္ဘူး" ျဖစ္ေနျပီဆိုရင္ေတာ့ အေျပာင္းအလဲ တစ္ခုခုလုပ္ဖို႕ လိုေနျပီလို႕ ကြၽန္ေတာ္ သိလိုက္ပါတယ္။
ဘဝအတြက္ အလြန္အေရးပါတဲ့ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ေတြကိုခ်ရာမွာ အေရးၾကီးဆုံး အေထာက္ အပံ့ကိရိယာအျဖစ္ ကြၽန္ေတာ္ေတြ႔ရွိခဲ့တာကေတာ့ ေသျခင္းတရားဟာ လက္တကမ္းမွာဘဲ ရွိတယ္လို႕ သတိခ်ပ္ျခင္းပါ။ ဘာလို႕လဲဆိုေတာ့ အေရးမပါတဲ့ ေမွ်ာ္မွန္းခ်က္ေတြ၊ ဂုဏ္မာနေတြ၊ အရွက္ကြဲမွာ ဒါမွမဟုတ္ ရွုံးနိမ့္မွာကို ေၾကာက္တဲ့စိတ္ေတြ ဒါေတြ အားလုံးနီးပါးဟာ ေသျခင္းတရား ဆိုတာနဲ႕ ရင္ဆိုင္ေတြ႔လိုက္ရင္ အလိုလို ေပ်ာက္ကြယ္သြားျပီး တကယ့္ကို အေရး ၾကီး တဲ့အရာေတြသာ က်န္ရစ္ခဲ့ပါတယ္။ မင္းမွာ လက္လႊတ္ ဆုံးရွုံးစရာ ပိုင္ဆိုင္မႈေတြရွိတယ္ဆိုတဲ့ အေတြးေထာင္ေခ်ာက္ကို ေရွာင္လႊဲဖို႕ နည္းလမ္းေတြထဲမွာ ကြၽန္ေတာ္သိတဲ့ အေကာင္းဆုံး နည္းကေတာ့ မင္းဟာ ေသရေတာ့မွာဘဲလို႕ သတိခ်ပ္ျခင္း ပါ ။ မင္းဟာ ဗလာထီးထီး ကိုယ္ခ်ည္း ျဖစ္သြားပါျပီ။ အဲဒီေတာ့ ကိုယ့္ႏွလုံးသားရဲ့ ေခၚရာ ေနာက္ကို မလိုက္ဘဲေနဖို႕ရာ အေၾကာင္းမရွိေတာ့ပါ။
လြန္ခဲ့တဲ့ တစ္ႏွစ္ေလာက္က ကြၽန္ေတာ့မွာ ကင္ဆာေရာဂါရွိတယ္လို႕ ေတြ႔ရွိခဲ့ပါတယ္။ မနက္ ၇နာရီ ခြဲမွာ ေဆးဓာတ္မွန္႐ိုက္ပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ့ရဲ့ သရက္ရြက္ (Pancreas) မွာ အၾကိတ္ရွိတာ ဓာတ္မွန္မွာ ထင္းထင္းၾကီး ေပၚေနပါတယ္။ သရက္ရြက္ ဆိုတာဘာလဲဆိုတာေတာင္မွ ကြၽန္ေတာ္မသိခဲ့ပါ။ ဒီလို ကင္ဆာမ်ိဳးဟာ ကုစရာေဆးမရွိတဲ့ ကင္ဆာမ်ိဳးျဖစ္ဖို႕ အေတာ္ေသခ်ာတယ္လို႕ ကြၽန္ေတာ့ကို ဆရာဝန္ၾကီးေတြက ေျပာခဲ့ပါတယ္။ ျပီးေတာ့ ေနာက္ ၃လ ကေန ၆လ အထိဘဲေနရဖို႕ ေမွ်ာ္လင့္ထားပါလို႕ ေျပာပါတယ္။ ဒါဟာဘာအဓိပၸါယ္လဲဆိုေတာ့ ကြၽန္ေတာ့ရဲ့ ကေလးေတြကို ေနာင္ ၁၀ႏွစ္ အတြင္း မွာ ေျပာျပဖို႕ စဥ္းစားထားသမွ်ကို ေနာင္လ အနည္းငယ္ အတြင္းမွာ အကုန္အစင္ေျပာဖို႕ ၾကိဳးစားပါ ဆိုတဲ့ အဓိပၸါယ္ ပါဘဲ။ က်န္ရစ္သူမိသားစု ဒုကၡမမ်ားရေလေအာင္ ရွိသမွ် ကိစၥေတြအားလုံးကို လက္စသိမ္းပါဆိုတဲ့ အဓိပၸါယ္ ပါ။ သြားေတာ့မယ္လို႕ ႏႈတ္ဆက္ေတာ့ဆိုတဲ့ အဓိပၸါယ္ပါ။
တစ္ေန႕လုံး ဒီကင္ဆာ အေၾကာင္းကဘဲ ကြၽန္ေတာ့ကို လႊမ္းမိုးထားခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီေန႕ ညေနမွာ ေတာ့ အသားစ ထုတ္ျပီး ေဆးစစ္ခံခဲ့ရပါတယ္။ ခႏၲာကိုယ္ အတြင္းပိုင္းၾကည့္ ကရိယာကို ကြၽန္ေတာ့လည္ေခ်ာင္း ထဲကတစ္ဆင့္ အစာအိမ္ကိုျဖတ္ျပီး အူသိမ္ထဲကို ေရာက္ေအာင္ ထည့္ပါတယ္။ ျပီးေတာ့မွ ကြၽန္ေတာ့ရဲ့ သရက္ရြက္ကို အပ္နဲ႕စိုက္ျပီး အသားစ အနည္းငယ္္ကို ထုတ္ယူပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ကြၽန္ေတာ္က ေမ့ေဆးနဲ႕ ေမ်ာေနခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အတူရွိေနတဲ့ ဇနီးက ျပန္ေျပာခဲ့တာက ဒီအသားစကို အဏုွၾကည့္ မွန္ဘီလူးေအာက္မွာ ၾကည့္ခဲ့တဲ့ ဆရာဝန္ၾကီးေတြ "ေဟးကနဲ..." ထျပီးေအာ္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ဘာလို႕လဲဆိုေတာ့ ကြၽန္ေတာ့ရဲ့ကင္ဆာဟာ အင္မတန္မွ ရွားပါးတဲ့ ခြဲစိတ္ျပီးကုသလို႕ရတဲ့ သရက္ရြက္ကင္ဆာမ်ိဳး ျဖစ္ေနလို႕ပါ။ ကြၽန္ေတာ္ ခြဲစိတ္ကုသခံခဲ့ရပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ္ အခုေနေကာင္းပါျပီ။
ဒါဟာ ကြၽန္ေတာ့အဖို႕ ေသျခင္းတရားနဲ႕အနီးကပ္ဆုံးရင္ဆိုင္ျဖစ္ခဲ့ျခင္းပါဘဲ။ ေနာင္ ၁၀ ႏွစ္၊ အႏွစ္ ၂၀ အတြင္းမွာလဲ ဒီထက္ပိုျပီးနီးနီးစပ္စပ္ မေတြ႔ၾကဳံရေတာ့ဘူးလို႕ ေမွ်ာ္လင့္ ပါတယ္။ ဒီျဖစ္ရပ္ကို ကိုယ္ေတြ႔ၾကဳံရတဲ့ အတြက္ေၾကာင့္ ဘြဲ႔ရေမာင္မယ္ တို႕ကို ေသျခင္း တရားအေၾကာင္း ေျပာျပရာမွာ သုံးျဖစ္ရုံ ဥာဏ္သိအဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆိုခ်က္ထက္ နဲနဲပိုျပီး ေသေသခ်ာခ်ာ ကြၽန္ေတာ္ေျပာႏိုင္ပါျပီ။
ဘယ္သူမွမေသခ်င္ပါဘူး။ ေကာင္းကင္ဘုံကို သြားခ်င္တဲ့သူမ်ားေတာင္မွ အဲဒီကိုေရာက္ဖို႕ မေသခ်င္ၾကပါဘူး။ သို႕ေသာ္လည္း လူတိုင္းဟာ တစ္ေန႕ေတာ့ ေသၾကရမွာပါ။ ခုထက္ထိ ေသျခင္းတရားကို လြန္ဆန္ႏိုင္တဲ့သူ ဆိုတာ မရွိေသးပါ။ ဒါဟာလဲ ျဖစ္သင့္လို႕ပါ။ ဘဝတရားရဲ့ တစ္ခုတည္းေသာ အေကာင္းဆုံးဖန္တီးမႈဟာ မရဏတရား ျဖစ္စရာအေၾကာင္း ရွိပါတယ္။ မရဏတရားဟာ ဘဝျဖစ္တည္ျခင္းတရားရဲ့ အေျပာင္းအလဲျဖစ္ေအာင္ ေဖာ္ေဆာင္ ေပးတဲ့အရာပါ။ မရဏတရားက ေဟာင္းေဆြးအိုမင္းမႈေတြကို ဖယ္ရွားျပီး ႏုပ်ိဳသစ္လြင္မႈေတြနဲ႕ အစားထိုးေပးေနပါတယ္။ ဒီေန႕ဒီအခ်ိန္အခါမွေတာ့ ဘြဲ႔ရေမာင္မယ္တို႕ဟာ ႏုပ်ိဳသစ္လြင္မႈေတြနဲ႕ အျပည္႔ပါ။ သို႕ေသာ္မၾကာေတာ့တဲ့ အခါမွာ ေမာင္မယ္တို႕လဲ အိုမင္းရင့္ေရာ္ လာမွာပါ။ ျပီးေတာ့အဖယ္ရွားခံၾကရမွာပါ။ စိတ္ထိခိုက္ေအာင္ေျပာမိတာကို ကြၽန္ေတာ္ ေတာင္းပန္ပါတယ္။ သို႕ေသာ္လဲ ဒါက အမွန္တရားပါ။
ဘြဲ႔ရေမာင္မယ္တို႕မွာ အခ်ိန္ေတြအမ်ားၾကီးမရွိေတာ့ပါဘူး။ ဒီေတာ့တစ္ျခားသူေတြ ေနသလိုဘဲေနျပီး အခ်ိန္ကိုမျဖဳန္းပါနဲ႕။ သူမ်ားေတြရဲ့ အေတြးအထင္ထဲကအတိုင္း ေန ရတဲ့ဘဝကို တရားေသဆုပ္ကိုင္ထားျပီး ေခ်ာင္ပိတ္မမိပါေစနဲ႕။ မိမိရဲ့အတြင္းစိတ္ ကႏိႈးေဆာ္ သံကို သူတပါးေတြရဲ့ထင္ျမင္ခ်က္ အေႏွာင့္အယွက္သံေတြက ဖုံးလႊမ္းမသြားပါေစနဲ႕။
ဒီထက္ပိုျပီးအေရးၾကီးဆုံးအခ်က္ကေတာ့ ကိုယ့္ရဲ့ ႏွလုံးသားနဲ႕ ရင္တြင္းသိစိတ္တို႕က ေခၚေဆာင္ရာကိုလိုက္ပါ။ သူတို႕က ေမာင္မယ္တို႕ အမွန္တကယ္ ဘာျဖစ္ခ်င္တယ္ဆိုတာကို သိေနၾကျပီးသားပါ။ က်န္တဲ့အရာေတြအားလုံးက သာမညအခ်က္ေတြပါ။
ကြၽန္ေတာ္ငယ္စဥ္အခါက “The Whole Earth Catalog” ဆိုတဲ့ အင္မတန္ ေျပာင္ေျမာက္ တဲ့ ကတ္တေလာက္စာအုပ္ တစ္ခု ရွိခဲ့ဘူးပါတယ္။ ဒီစာအုပ္ဟာအဲဒီတုန္းက ကြၽန္ေတာ္တို႕ေတြအတြက္ ေတာ့ ကိုးကြယ္စရာက်မ္းစာေတြထဲက တစ္အုပ္ေပါ့။ အဲဒီစာအုပ္ရဲ့ ဖန္တီးရွင္ကေတာ့ ဒီ Stanford တကၠသိုလ္ နဲ႕ သိပ္မေဝးတဲ့ Menlo Park မွာေနတဲ့ Stewart Brandဆိုသူပါ။ ဒီစာအုပ္ကို သူက ကဗ်ာဆန္ဆန္အလွေတြနဲ႕ ခ်ယ္မႈန္းျပီးထုတ္ေဝခဲ့တာပါ။ ဒီစာအုပ္ကို ထုတ္ေဝခ်ိန္က ၁၉၆၀ ခုေႏွာင္းပိုင္းကာလ ကြန္ပ်ဴတာနဲ႕ ကြန္ပ်ဴတာစာစီလုပ္ငန္းေတြ မေပၚခင္ကပါ။ အဲဒီေတာ့ စာအုပ္တစ္အုပ္လုံးက လက္ႏွိပ္စက္႐ိုက္၊ ကပ္ေၾကး နဲ႕ကိုက္၊ Polaroid ကင္မရာနဲ႕ ဓာတ္ပံုေတြ႐ိုက္ျပီး စာအုပ္္ကို ဖန္တီးရတာပါ။ Google ကို စာအုပ္အျဖစ္ ဖတ္ရ သလိုပါဘဲ။ ဒီ္စာအုပ္ ဟာ Google မတိုင္ခင္ ၃၅ ႏွစ္က ေပၚခဲ့တာပါ ။ တကယ့္ကို စံနမူနာယူစရာစာအုပ္္ပါ။ စာအုပ္္ တစ္ခုလုံးလဲ သပ္ရပ္လွပတဲ့ ကရိယာေတြနဲ႕ အၾကံေကာင္းေတြနဲ႕ျပည္႔ေနပါတယ္။
Stewart နဲ႕သူ႕အဖြဲ႕သားေတြဟာ “The Whole Earth Catalog” စာအုပ္္ ေတာ္ေတာ္ မ်ားမ်ားကို ထုတ္ေဝခဲ့ပါတယ္။ ထုတ္ေဝျခင္းကေနရပ္ဆိုင္းရတဲ့အခါမွာေတာ့ သူတို႕တစ္ ေတြ ေနာက္ဆုံးႏႈတ္ဆက္ျခင္းစာအုပ္္ကို ထုတ္ၾကပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ကြၽန္ေတာ္က ခုဘြဲ႔ရေမာင္မယ္တို႕ရဲ့ အရြယ္၊ ၁၉၇၀ ႏွစ္လယ္ကာလမ်ားပါ။ ႏႈတ္ဆက္စာအုပ္ရဲ့ ေက်ာဖုံးပံုက မနက္ေစာေစာ ေတာဘက္ကကားလမ္းေလးတစ္ခုရဲ့ ဓာက္ပံုပါ။ စြန္႕စားခန္း အင္မတန္ၾကိဳက္သူမ်ား ကားၾကဳံစီးခရီးထြက္ရာမွာ ေတြ႔ေကာင္းေတြ႔ဖူးၾကမဲ့ ကားလမ္းေလးမ်ိဳးပါ။ ေအာက္မွာစာတန္းေလးေရးထားပါတယ္။ "ဆာေလာင္မြတ္သိပ္ပါ။ အ႐ူးထပါ။" တဲ့။
ဒါသူတို႕ရဲ့ ေနာက္ဆုံးစာအုပ္္မွာ ေနာက္ဆုံးႏႈတ္ဆက္တဲ့စကားပါ။ ကြၽန္ေတာ္ ကိုယ္တိုင္လဲ ဒီဆုကိုပဲ အျမဲတမ္းေတာင္းခဲ့ပါတယ္။ ခုဘြဲ႔ရေမာင္မယ္ တို႕ဘဝအသစ္ စၾကရေတာ့မယ္ဆိုေတာ့ ေမာင္မယ္တို႕ကိုလဲ ဒီဆုကိုပဲ ေတာင္းေပးပါ့မယ္။
"ဆာေလာင္မြတ္သိပ္ပါ... အ႐ူးထပါ..."အားလုံးကိုေက်းဇူးတင္ပါတယ္။
